Bisiklet lastiklerinde kullanılacak hava basıncı basite alınan, aslında önemli ve bilinmesi gereken bir konudur. Çünkü doğru hava basıncı bisiklete binme şeklimizi ve sürüş konforumuzu doğrudan etkiler. Lastiklere olması gerekenden az ya da çok hava basmak aşağıdaki sorunlara yol açabilir:
- Dış ve iç lastiklerde hasar.
- Yerden gelen darbeleri karşılayamayacağı için bisikletin yol tutuşunda azalma.
- Lastik dengesizliğinden kaynaklanacak kazalar.
- Daha fazla efor harcamanıza sebep olacağı için artan bir yorgunluk hissi.
Lastiklerin Hava İhtiyacı Olduğu Nasıl Anlaşılır?
Lastiklere hava basma zamanının gelip gelmediğini anlamanın tek yolu, çeşitli aralıklarla lastiği elle kontrol etmek ve sürüş esnasında lastiklerden meydana gelen bir sarsıntı yaşanıp yaşanmadığını gözlemlemektir. Havası yetersiz lastiklerle pedallamak sert bir sürüş ve rahatsızlık hissi yaratır.
Lastik Basıncı Hakkında İpuçları
Öncelikle jant ölçüsü ne olursa olsun tüm lastikler için ortak bazı özellikler vardır. Bunların neler olduğunu bilmek işinizi oldukça kolaylaştıracaktır:
1. Bisikleti Sürdüğünüz Arazi
Bisikletinizin lastik basıncını doğru belirlemenin ilk kuralı, bineceğiniz arazinin koşullarıdır. Toprak, asfalt, kil, kayalık, tümsekler ya da çöküntüler size lastik basıncının ne olması gerektiğinin bilgisini verir.
Dağ bisikletinizle çamurlu ya da kumlu bir patikada pedallıyorsanız, daha düşük bir basınç kullanmalısınız. Bunun nedeni, bu tür yüzeylerin yumuşak olması ve buna bağlı olarak daha fazla çekiş gücü gerektirmesidir.
Eğer yol ya da tur bisikletiyle yola çıktıysanız ve inişli çıkışlı bir asfalt yolda pedallayacaksanız, dış lastiklerin üzerinde yazılı olan basınç sınırına yakın ya da tam olarak bu basınçta bir lastik havasını tercih etmelisiniz. Böylece lastikler, delinme ya da hızınızı korumak için çok fazla kuvvet uygulamamanıza gerek olmadan yola tutunabileceklerdir.
2. Kendi Ağırlığınız Dahil Bisiklete Yüklediğiniz Tüm Ağırlıkları Hesap Edin
Bisiklet lastiğine hava basarken, bisikletin taşıdığı ağırlığı biliyor olmak fark yaratır. Bu basit bir kuraldır, ne kadar fazla yük taşırsa, lastikler o kadar fazla baskı altında kalır.
Örneğin 100 kg'ın üzerinde ağırlığı olan kişiler için, jantın zeminle olan mesafesini artırması bakımından lastiklere basılacak havanın sınırdan biraz daha fazla tutularak dengenin sağlanması gerekmektedir.
Daha az kilolu kişiler ise, bisiklet lastiklerinin üzerindeki basınç değerini ve pedal çevirecekleri arazi türünü göz önünde bulundurmalıdır.
3. Tubeless Lastikler
Son zamanlarda bisiklet teknolojisinde adını sık duyduğumuz bu lastikler, daha fazla hava basıncı taşımak için güçlendirilmiş bir dirence sahiptir. Bu lastiklerde iç lastik kullanılmaz ve lastiğin içinde daha az malzeme kullanılarak daha fazla havanın lastiğin içini doldurması sağlanır.
İç lastik kullanılmadığı için, bir patlak durumunda lastiği yamalamanıza ya da değiştirmenize gerek kalmadan deliği kapatacak bir solüsyonla delik lastiği onarabiliyorsunuz.
4. Dış Lastiklerde Kullanılan Malzemeler
Bisiklet lastiğinize doğru şekilde hava basabilmeniz için bilmeniz gereken diğer bir konu ise kullanılan malzemedir. Dış lastiklerde ana malzeme olarak genellikle kauçuk kullanılır. Günümüzde kauçuk lastikler telle birlikte güçlendirilmeye başlanmıştır.
Ana malzemesi kauçuk olan ve tel bulunmayan klasik lastikler, çakıl ve kaya gibi riskli arazilerde hasar görmeye yatkındır. Bu yüzden kauçuk dış lastiklere çok fazla baskı uygulamamalısınız.
Gelişen teknolojiyle birlikte kauçuk lastiklere teller de eklenmeye başlanmıştır. Bu teller kauçuk lastiğin iki yanağını çevreler. Böylece lastikler daha fazla basınca dayanıklı hale gelir. Bu tip lastiklerin bileşiminde daha fazla kauçuk bulunur. Bu da telli lastikleri çok daha dirençli bir hale getirir.
5. Jant Çemberi
Bisiklet lastiğine hava basarken jantın tipini de bilmelisiniz. Jant çemberi tek cidarlı olduğunda yüksek basınca daha az dayanıklıdır. Eğer jant çift cidarlıysa fazla hacim ve hava basıncını kaldırabilir.
6. Ayak Pompaları
Ayak pompası, el pompalarına göre hem daha verimli hem daha kullanışlıdır.
Bu tür pompalar özellikle yol bisikleti kullananlar için çok daha iyidir. Çünkü bazı durumlarda 100 PSI'dan fazlasını basmanız gerekebilir. Bu da el pompasıyla sizi bir hayli zorlayacaktır.
Piyasada 140 PSI'a kadar hava basabilen, egzersizlerinizi ve yürüyüşlerinizi daha kolay hale getirebilecek ayak pompaları bulunmaktadır.
Ayak Pompalarının Doğru Kullanımı
Ayak pompası çok basit bir mekanizmaya sahiptir ve kullanımı oldukça kolaydır:
- Pompa, 90 derecelik bir açıyla dik bir halde tutulur.
- Pompanın ucu siboba yerleştirilir ve kilitlenir.
- Hava basılırken, pompayı eğmeden dik tutmaya dikkat etmelisiniz. Böylece pompanın kırılma, eğilme gibi sorunlarla karşılaşmasının önüne geçmiş olursunuz.
- Pompalanan hava doğrudan lastiğin içine basılmalıdır. Bir tıslama duyarsanız, pompa valfe uygun şekilde yerleştirilmemiş demektir.
7. Sibop Türleri
Bisikletler için ince ve kalın olmak üzere iki farklı valf türü vardır. Geçmişte 'dunlop' adı verilen bir valf daha kullanılıyordu. Fakat bu valflerin kullanımı giderek azalmaktadır.
Kalın Valf
Yapı olarak ince valflerden daha sağlamdır. En büyük artılarından biri de benzin istasyonlarında şişirilebilmesidir. Eksileri ise, havayı dışarı çıkarmak biraz daha uğraştırıcıdır. Valfin içine yerleştirilmiş metal pimi bastırmak için keskin bir nesne kullanmanız gerekir. Bir diğer eksisi de ince valflere göre el pompalarıyla daha zor şişirilmesidir.
İnce Valf
Genellikle yol ve MTB bisikletlerinde kullanılan geleneksel valf türüdür. Basit bir yapısı vardır. İnce valfi jantta tutturmak için daha küçük bir delik yeterlidir. Bu da yoğun bir bisiklet sürüşü için gereken yüksek hava basıncını kontrolde tutar.
Valfin ucundaki küçük metal pim çok hassastır fakat sıkıştığında havanın kaçmasını engelleyecek güçtedir. Bu tür bir valfi kullanmadan önce uçtaki küçük somunu gevşetmeniz gerekir. Yapısında yay kullanılmadığı için manuel pompalarla dolumu çok daha kolaydır. Benzin istasyonlarındaki hava kompresörlerinde basılabilmesi için bir adaptöre ihtiyaç vardır.
Hangi Lastik Hangi Hava Basıncıyla Şişirilir?
Temel ipuçlarını gördüğümüze göre, hangi jant lastiğine hangi basınçta hava basmak gerektiğine geçebiliriz:
26 İnç Lastikler
- 60-69 kg arası ağırlık için 30-32 psi
- 70-79 kg arası ağırlık için 32-34 psi
- 80-89 kg arası ağırlık için 34-36 psi
- 90-99 kg arası ağırlık için 36-38 psi
- 100+ kg ağırlık için 38-40 psi
27,5 İnç Lastikler
- 60-69 kg arası ağırlık için 32-34 psi
- 70-79 kg arası ağırlık için 34-36 psi
- 80-89 kg arası ağırlık için 36-38 psi
- 90-99 kg arası ağırlık için 38-40 psi
- 100+ kg ağırlık için 40-42 psi
28 İnç (700C) Lastikler
- 60-69 kg arası ağırlık için 80-85 psi
- 70-79 kg arası ağırlık için 85-90 psi
- 80-89 kg arası ağırlık için 90-100 psi
- 90-99 kg arası ağırlık için 100-115 psi
- 100+ kg ağırlık için 115-130 psi
29 İnç Lastikler
- 60-69 kg arası ağırlık için 30-32 psi
- 70-79 kg arası ağırlık için 32-34 psi
- 80-89 kg arası ağırlık için 34-36 psi
- 90-99 kg arası ağırlık için 36-38 psi
- 100+ kg ağırlık için 38-40 psi
- Dış ve iç lastiklerde hasar.
- Yerden gelen darbeleri karşılayamayacağı için bisikletin yol tutuşunda azalma.
- Lastik dengesizliğinden kaynaklanacak kazalar.
- Daha fazla efor harcamanıza sebep olacağı için artan bir yorgunluk hissi.
Lastiklerin Hava İhtiyacı Olduğu Nasıl Anlaşılır?
Lastiklere hava basma zamanının gelip gelmediğini anlamanın tek yolu, çeşitli aralıklarla lastiği elle kontrol etmek ve sürüş esnasında lastiklerden meydana gelen bir sarsıntı yaşanıp yaşanmadığını gözlemlemektir. Havası yetersiz lastiklerle pedallamak sert bir sürüş ve rahatsızlık hissi yaratır.
Lastik Basıncı Hakkında İpuçları
Öncelikle jant ölçüsü ne olursa olsun tüm lastikler için ortak bazı özellikler vardır. Bunların neler olduğunu bilmek işinizi oldukça kolaylaştıracaktır:
1. Bisikleti Sürdüğünüz Arazi
Bisikletinizin lastik basıncını doğru belirlemenin ilk kuralı, bineceğiniz arazinin koşullarıdır. Toprak, asfalt, kil, kayalık, tümsekler ya da çöküntüler size lastik basıncının ne olması gerektiğinin bilgisini verir.
Dağ bisikletinizle çamurlu ya da kumlu bir patikada pedallıyorsanız, daha düşük bir basınç kullanmalısınız. Bunun nedeni, bu tür yüzeylerin yumuşak olması ve buna bağlı olarak daha fazla çekiş gücü gerektirmesidir.
Eğer yol ya da tur bisikletiyle yola çıktıysanız ve inişli çıkışlı bir asfalt yolda pedallayacaksanız, dış lastiklerin üzerinde yazılı olan basınç sınırına yakın ya da tam olarak bu basınçta bir lastik havasını tercih etmelisiniz. Böylece lastikler, delinme ya da hızınızı korumak için çok fazla kuvvet uygulamamanıza gerek olmadan yola tutunabileceklerdir.
2. Kendi Ağırlığınız Dahil Bisiklete Yüklediğiniz Tüm Ağırlıkları Hesap Edin
Bisiklet lastiğine hava basarken, bisikletin taşıdığı ağırlığı biliyor olmak fark yaratır. Bu basit bir kuraldır, ne kadar fazla yük taşırsa, lastikler o kadar fazla baskı altında kalır.
Örneğin 100 kg'ın üzerinde ağırlığı olan kişiler için, jantın zeminle olan mesafesini artırması bakımından lastiklere basılacak havanın sınırdan biraz daha fazla tutularak dengenin sağlanması gerekmektedir.
Daha az kilolu kişiler ise, bisiklet lastiklerinin üzerindeki basınç değerini ve pedal çevirecekleri arazi türünü göz önünde bulundurmalıdır.
3. Tubeless Lastikler
Son zamanlarda bisiklet teknolojisinde adını sık duyduğumuz bu lastikler, daha fazla hava basıncı taşımak için güçlendirilmiş bir dirence sahiptir. Bu lastiklerde iç lastik kullanılmaz ve lastiğin içinde daha az malzeme kullanılarak daha fazla havanın lastiğin içini doldurması sağlanır.
İç lastik kullanılmadığı için, bir patlak durumunda lastiği yamalamanıza ya da değiştirmenize gerek kalmadan deliği kapatacak bir solüsyonla delik lastiği onarabiliyorsunuz.
4. Dış Lastiklerde Kullanılan Malzemeler
Bisiklet lastiğinize doğru şekilde hava basabilmeniz için bilmeniz gereken diğer bir konu ise kullanılan malzemedir. Dış lastiklerde ana malzeme olarak genellikle kauçuk kullanılır. Günümüzde kauçuk lastikler telle birlikte güçlendirilmeye başlanmıştır.
Ana malzemesi kauçuk olan ve tel bulunmayan klasik lastikler, çakıl ve kaya gibi riskli arazilerde hasar görmeye yatkındır. Bu yüzden kauçuk dış lastiklere çok fazla baskı uygulamamalısınız.
Gelişen teknolojiyle birlikte kauçuk lastiklere teller de eklenmeye başlanmıştır. Bu teller kauçuk lastiğin iki yanağını çevreler. Böylece lastikler daha fazla basınca dayanıklı hale gelir. Bu tip lastiklerin bileşiminde daha fazla kauçuk bulunur. Bu da telli lastikleri çok daha dirençli bir hale getirir.
5. Jant Çemberi
Bisiklet lastiğine hava basarken jantın tipini de bilmelisiniz. Jant çemberi tek cidarlı olduğunda yüksek basınca daha az dayanıklıdır. Eğer jant çift cidarlıysa fazla hacim ve hava basıncını kaldırabilir.
6. Ayak Pompaları
Ayak pompası, el pompalarına göre hem daha verimli hem daha kullanışlıdır.
Bu tür pompalar özellikle yol bisikleti kullananlar için çok daha iyidir. Çünkü bazı durumlarda 100 PSI'dan fazlasını basmanız gerekebilir. Bu da el pompasıyla sizi bir hayli zorlayacaktır.
Piyasada 140 PSI'a kadar hava basabilen, egzersizlerinizi ve yürüyüşlerinizi daha kolay hale getirebilecek ayak pompaları bulunmaktadır.
Ayak Pompalarının Doğru Kullanımı
Ayak pompası çok basit bir mekanizmaya sahiptir ve kullanımı oldukça kolaydır:
- Pompa, 90 derecelik bir açıyla dik bir halde tutulur.
- Pompanın ucu siboba yerleştirilir ve kilitlenir.
- Hava basılırken, pompayı eğmeden dik tutmaya dikkat etmelisiniz. Böylece pompanın kırılma, eğilme gibi sorunlarla karşılaşmasının önüne geçmiş olursunuz.
- Pompalanan hava doğrudan lastiğin içine basılmalıdır. Bir tıslama duyarsanız, pompa valfe uygun şekilde yerleştirilmemiş demektir.
7. Sibop Türleri
Bisikletler için ince ve kalın olmak üzere iki farklı valf türü vardır. Geçmişte 'dunlop' adı verilen bir valf daha kullanılıyordu. Fakat bu valflerin kullanımı giderek azalmaktadır.
Kalın Valf
Yapı olarak ince valflerden daha sağlamdır. En büyük artılarından biri de benzin istasyonlarında şişirilebilmesidir. Eksileri ise, havayı dışarı çıkarmak biraz daha uğraştırıcıdır. Valfin içine yerleştirilmiş metal pimi bastırmak için keskin bir nesne kullanmanız gerekir. Bir diğer eksisi de ince valflere göre el pompalarıyla daha zor şişirilmesidir.
İnce Valf
Genellikle yol ve MTB bisikletlerinde kullanılan geleneksel valf türüdür. Basit bir yapısı vardır. İnce valfi jantta tutturmak için daha küçük bir delik yeterlidir. Bu da yoğun bir bisiklet sürüşü için gereken yüksek hava basıncını kontrolde tutar.
Valfin ucundaki küçük metal pim çok hassastır fakat sıkıştığında havanın kaçmasını engelleyecek güçtedir. Bu tür bir valfi kullanmadan önce uçtaki küçük somunu gevşetmeniz gerekir. Yapısında yay kullanılmadığı için manuel pompalarla dolumu çok daha kolaydır. Benzin istasyonlarındaki hava kompresörlerinde basılabilmesi için bir adaptöre ihtiyaç vardır.
Hangi Lastik Hangi Hava Basıncıyla Şişirilir?
Temel ipuçlarını gördüğümüze göre, hangi jant lastiğine hangi basınçta hava basmak gerektiğine geçebiliriz:
26 İnç Lastikler
- 60-69 kg arası ağırlık için 30-32 psi
- 70-79 kg arası ağırlık için 32-34 psi
- 80-89 kg arası ağırlık için 34-36 psi
- 90-99 kg arası ağırlık için 36-38 psi
- 100+ kg ağırlık için 38-40 psi
27,5 İnç Lastikler
- 60-69 kg arası ağırlık için 32-34 psi
- 70-79 kg arası ağırlık için 34-36 psi
- 80-89 kg arası ağırlık için 36-38 psi
- 90-99 kg arası ağırlık için 38-40 psi
- 100+ kg ağırlık için 40-42 psi
28 İnç (700C) Lastikler
- 60-69 kg arası ağırlık için 80-85 psi
- 70-79 kg arası ağırlık için 85-90 psi
- 80-89 kg arası ağırlık için 90-100 psi
- 90-99 kg arası ağırlık için 100-115 psi
- 100+ kg ağırlık için 115-130 psi
29 İnç Lastikler
- 60-69 kg arası ağırlık için 30-32 psi
- 70-79 kg arası ağırlık için 32-34 psi
- 80-89 kg arası ağırlık için 34-36 psi
- 90-99 kg arası ağırlık için 36-38 psi
- 100+ kg ağırlık için 38-40 psi